نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.
چکیده
شکّ در باورهای دینی و بازنگری در آن‌ها، چنانچه بر پایه معیارهای درستی صورت نپذیرد، به هرج‌ومرج فکری و رفتاری در جامعه می‌‌انجامد. در این نوشتار، با کمک تفسیری از روش شکّ دکارتی، معیارهای بازنگری در باورهای جاافتادة دینی تبیین شده است. نخست، ضمن اشاره به ریشه‌های شکّاکیّت دینی، نقش مخرّب پیش‌زمینه‌‌های ذهنی در داوری‌های دینی بررسی شده و سپس ضمن شرح ساختار منطقی یک نظام باور، ارزش‌های شناختی متفاوت شکّ‌های بنیادین و غیر بنیادین معرفی شده‌اند. در مرحله بعد، تفاوت شکّ در مقام نظر و شکّ در مقام عمل تبیین شده و بایستگی تمایز میان این دو مقام نشان داده شده است. در پایان، اخلاق شکّ کردن و مسئولیت‌های اجتماعی فرد شکّکننده بررسی شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Religious Skepticism and Cartesian Teachings
نویسنده [English]
- Seyed Masoud Moosavi Karimi
Assistant Professor, Department of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.
چکیده [English]
In a traditional society, religious skepticism results in intellectual and behavioral anarchy, unless the standard method of doubting is followed. In this article, through providing an interpretation of Cartesian rules for doubting customary beliefs, I present a set of rules as the principles that must be followed in revisiting religious beliefs. After a short review of the roots of religious skepticism, I discuss the destructive impact of personal predispositions on one’s religious judgement. Then, through elaboration of logical structure of a belief system, I elucidate how fundamental doubts epistemologically differ from the rest. Next, I argue that how theoretical and behavioral skepticisms are different and how important it is to demarcate these two, when we doubt our religious beliefs. Finally, I discuss the ethic of religious skepticism and social responsibilities of religious intellectuals.
کلیدواژه‌ها [English]
- Religious Cognition
- Religious Skepticism
- Cartesian Ethics
- Reason and Religion
- Skeptical Ethics
)